wtorek, 30 lipca 2013

Dobór naturalny naukowców - czy rzeczywiście?

W Gazecie Wyborczej ciekawy wywiad z prof. Jajszczykiem - bardzo podoba mi się jego diagnoza odnośnie tej uczelni, która składała 30 grantów i nic nie dostała. Tu całość:

http://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/centrum-prasowe/2013.07.27-28-dobor-naturalny-naukowcow.pdf

Natomiast mam poważne zastrzeżenia do tytułu - czy system NCNu przypomina działanie doboru naturalnego? Miałem rozpisać się szerzej na ten temat, ale rzucę tylko temat w skróconej formie. Na początek cytat ze Stefana Kisielewskiego ("Wszystko Inaczej"), oczywiście nie pisał o NCNie, ale moim zdaniem świetnie tu pasuje:

"W ogóle osobliwa to rzecz, iż w systemie powołującym się na swą naukową, wręcz przyrodniczą prawidłowość nikt nie dostrzega prawidłowości rzeczywiście istniejących, wyłonionych mimo woli ale jedynie autentycznych"

A teraz transpozycja na systemy oceny grantów: osobliwa to rzecz, że w systemie dotyczącym funkcjonowania nauki, w tym nauk o życiu, nikt nie dostrzega mechanizmu działania doboru naturalnego, czyli kierowania strumienia zasobów na "ewolucyjnych zwycięzców", lecz wszyscy próbują podejść do problemu od drugiej strony, skupiając się na ocenie tego co jest napisane na 10 stronach aplikacji grantowej. 

W realu rozmaitość strategii jest weryfikowana przez życie i zostają najlepsze jednostki. Ich strategie okazują się najlepsze (dlaczego? bo odnoszą sukces) i one mają najwięcej zasobów do dyspozycji. NCN działa odwrotnie: bierze mikroskop i ogląda sekwencje DNA danego osobnika, potem grono ekspertów spotyka się i debatuje czy taki genotyp zagwarantuje sukces. NCN sugeruje zmiany sekwencji, kwestionuje niektóre jej fragmenty, chce dokładniejszych danych, bardziej szczegółowego opisu i lepszego mikroskopu, by mieć pewność, że osobnik jest już - jego zdaniem - właściwy, można mu przydzielić zasoby i wypuścić w teren. Stąd bardzo szczegółowy opis metod, harmonogram, kosztorys rozpisany na 5 lat do przodu, procentowy udział w realizacji wniosku... Mówiąc wprost: NCN ocenia deklarację sukcesu, a nie realne sukcesy aplikujących. Nie ma to nic wspólnego z doborem, ani z działaniem systemów naturalnych i prowadzi do ewolucji tych właśnie aplikacji (powstają coraz lepsze, coraz bardziej przekonujące, coraz bardziej szczegółowe i wiarygodne) a nie maksymalizację sukcesu...

W NCNie sukces mogą odnieść jednostki o bardzo niskim naukowym dorobku, które pokazały przez ostatnie 10-20 lat, że sobie nie radzą w nauce (negatywna weryfikacja przez dobór). I odwrotnie, osobniki uprawiające naukę w praktyce, często nie mogą przekonać NCNu, że warto zainwestować w nie trochę zasobów (oczywiście są też jednostki, i jest ich sporo, uprawiające naukę w praktyce na wysokim poziomie, które otrzymują granty - tego nie kwestionuję!). Dlatego twierdzę, że obecny system rozdzielania pieniędzy na naukę w niewielkim stopniu można nazwać doborem naturalnym, gdyż działa wbrew jego zasadom. 

Proszę nie odbierać tego jako kolejnej jałowej krytyki NCNu - mimo różnych kwestii poruszanych na blogu oficjalnie oświadczam, że trzymam kciuki za tę instytucję - lecz jako temat do dyskusji.

michał żmihorski
Ciekawostka z PeerJ:


Czyżby przyszłością ekologii była zautomatyzowana inwentaryzacja gatunkowa? Oczywiście - ma to swoje minusy i ograniczenia (vide artykuł) - ale pomysł co najmniej ciekawy.

Pozdrawiam
SzymekD

czwartek, 25 lipca 2013

Poszukiwany doktorant do udziału w projekcie NCN

Poszukuję doktoranta/doktorantki, który włączy się w prace badawcze w ramach projektu finansowanego przez NCN pt. "Wpływ hormonów steroidowych na parametry zmienności genetycznej w dzikiej populacji ptaków".

Opis projektu: 
Efekty matczyne stanowią ważną składową obserwowanej zmienności fenotypowej. Badania dotyczące hodowli zwierząt użytkowych sugerują, że efekty matczyne mogą wchodzić w interakcję z innym, ważnym ewolucyjnie źródłem zmienności jakim są efekty genetyczne. Natura takiej interakcji oraz jej znaczenie są słabo poznane, potencjalnie jednak – podobnie jak inne interakcje genetyczne – mogą one brać udział w utrzymywaniu zmienności genetycznej w dzikich populacjach. Podstawowym celem niniejszego projektu jest weryfikacja hipotezy, że zróżnicowana alokacja matczynych hormonów steroidowych do jaj ptasich może mieć wpływ na ekspresję zmienności genetycznej w cechach ilościowych. Hormony steroidowe mogą bezpośrednio wpływać na ekspresję konkretnych genów – a co za tym idzie na ekspresję ogólnej zmienności genetycznej. Oczekujemy, że osobniki poddane działaniu hormonów na wczesnym etapie rozwoju wykazywać będą istotnie różny poziom obserwowanej zmienności genetycznej cech ilościowych niż osobniki kontrolne.

Badania w ramach projektu obejmują prace terenowe prowadzone w dzikiej populacji sikory modrej na bałtyckiej wyspie Gotlandii (w okresie maj-czerwiec) oraz loboratoryjne analizy genetyczne (oznaczanie płci i ojcostwa) i biochemiczne (oznaczanie poziomu hormonów w jajach). Udział w projekcie to także możliwość poznania zaawansowanych narzędzi analizy statystycznej w środowisku R. Warunkiem przyjęcia jest uzyskanie statusu doktoranta w Instytucie Nauk o Środowisku - kolejny nabór na studia doktoranckie odbędzie się na przełomie sierpnia i września. Potencjalni kandydaci powinni cechować się znajomością podstawowych technik laboratoryjnych, cierpliwością i dokładnością oraz interesować się zagadnieniami biologii ewolucyjnej.

Zainteresowane osoby proszę o kontakt: dr Szymon Drobniak, szymek.drobniak(at)uj.edu.pl

Dwa tematy prac doktorskich w Instytucie Nauk o Środowisku UJ – NABÓR JESIENNY



Temat: Zależne od wieku tempo wymiany węgla w tkankach a funkcjonowanie organizmu

Opis projektu: Starzenie objawia się na poziome komórek, tkanek i narządów, prowadząc do upośledzenia funkcjonowania organizmu. Jednym z objawów starzenia się jest spadek tempa wymiany białka z wiekiem. Nie wiadomo jednak, czy efekty wieku są podobne we wszystkich tkankach, czy też tkanki o generalnie wyższym poziomie tempa wymiany białek starzeją się szybciej. Badania przeprowadzone zostaną na zeberkach należących do trzech klas wiekowych (młode, w średnim wieku i stare). Oszacowanie tempa wymiany białek w poszczególnych tkankach będzie przeprowadzone w oparciu o zmiany zawartości stabilnych izotopów węgla (Bauchinger et al. 2010). Na poziomie tkankowym oznaczone zostaną również stres i uszkodzenia oksydacyjne oraz wskaźniki apoptozy komórek. Dodatkowo zbadany zostanie wpływ wieku na funkcje organizmu, takie jak: tempo wymiany piór, czas i siła odpowiedzi immunologicznej, stabilność koloru dzioba i masy ciała. Niezależną miarą starzenia będzie długość telomerów.  

Projekt realizowany we współpracy z Mariuszem Cichoniem i Ulfem Bauchnigerem (UJ) .






Temat: Konkurencja w obrębie chimerycznych embrionów jako mechanizm manipulacji płcią potomstwa u ptaków

Opis projektu: Zależność proporcji płci potomstwa u ptaków od ekologicznych i socjalnych czynników jest jednym z najczęściej podejmowanych tematów w biologii ewolucyjnej. Mimo to, dotychczas zaproponowane mechanizmy manipulacji płcią potomstwa u ptaków były zweryfikowane negatywnie, lub pozostają w sferze domysłów. Pierwszym celem projektu jest weryfikacja nowego potencjalnego mechanizmu determinacji płci potomstwa u ptaków (Tagirov & Rutkowska 2013). Drugim celem projektu jest określenie genetycznych podstaw decydujących o zróżnicowanej przeżywalności embrionów płci męskiej i żeńskiej w jajach złożonych przez matki o zmienionym poziomie hormonów. Badania prowadzone będą na zeberekach. 

Projekt finansowany przez NCN, realizowany we współpracy z Szymonem Drobniakiem (UJ) i Makhsudem Tagoriov (Ukraińska Akademia Nauk Rolniczych).








Wymagania:

  • zapał do pracy naukowej
  • zainteresowanie biologią ewolucyjną
  • znajomość angielskiego w mowie i w piśmie


Projekty ruszają od 1 października 2013 roku



Warunkiem przyjęcia jest uzyskanie statusu doktoranta w INoŚ UJ. Dodatkowa rekrutacja odbędzie się na przełomie sierpnia i września.



Zainteresowanych proszę o kontakt: dr hab. Joanna Rutkowska

email: joanna.rutkowska_@_uj.edu.pl