Kto jest siłą napędową polskiej nauki?

Od lat w naszej rzeczywistości naukowej narzeka się, że kobiety nie osiągają takich sukcesów naukowych jak mężczyźni. Jest na ten temat sporo danych socjologicznych, szeroko komentowanych w różnorakich mediach. Korzystając z okazji, że Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej publikuje listy laureatów sprawdziłem jaki jest trend czasowy w zdobywaniu stypendium Start, uważanego przez niektórych jako dobry początek, czy też katalizator kariery naukowej, z uwzględnieniem płci. Zebrałem dane ze strony FNP o 2213 laureatach w latach 1993-2012, których 678 było kobietami. Policzyłem następnie proporcję laureatek w każdym roku. Zależność jest przedstawiona na poniższej rycinie A. Stwierdziłem silną korelację między proporcją kobiet otrzymujących stypendium a rokiem (rs = 0.912, P <0.05, n=20).

Następnie, z kompletnie czystej ciekawości i bardzo prymitywną metodą sprawdziłem czy jest jakiś związek między częstością laureatek o określonym imieniu, a wskaźnikiem częstości tego imienia w „populacji”. Niestety, nie udało się mi zdobyć danych o procentowym udziale poszczególnych imion w populacji Polek, więc użyłem wskaźnikowej miary, którą była liczba rekordów danego imienia znalezionych przez wyszukiwarkę Google. Jeśli otrzymanie stypendium jest niezależne od imienia laureatki, to można oczekiwać pozytywnej zależności między frekwencją danego imienia w populacji, a liczbą laureatek z takim imieniem. I rzeczywiście tak wydaje się być (rs = 0.483, P < 0.05, n = 85 imion), co jest przedstawione na rycinie B. Korelacja ta może nie jest duża, ale zważywszy na to co czasami „wyrzuca” Google, to trzeba uznać, że wynik na dokładniejszych danych byłby zapewne znacznie silniejszy. Poza tym musiałem z analizy wykluczyć kilka zagranicznych imion, bo w takim przypadku wyszukiwarka mogła wyrzucać rekordy niereprezentatywne. Poniżej wstawiam również tabelkę z „top 10” imion laureatek ;).

To co warto byłoby sprawdzić (a do takich danych nie miałem dostępu), to czy zmienia się odsetek wniosków z sukcesem, złożonych przez kobiety. Bo wzrost liczby laureatek stypendium Start może wynikać z dwóch głównych przyczyn. Po pierwsze, i było to pokazane w innych badaniach socjo, zwiększa się liczba kobiet uprawiających naukę. Po drugie, panie mogą zyskiwać większy procent sukcesów poprzez to, że mają inny sposób myślenia oraz mogą być bardziej pracowite, niż niektórzy panowie. Niezależnie od wytłumaczenia – siła pań w polskiej nauce rośnie praktycznie z każdym rokiem :-)Pozdrawiam Piotrek ..... p.s. Pomimo, iż dołożyłem starań, żeby przefiltrować dane dokładnie, to mogło się zdarzyć, że nie odpowiada to w 100% danym posiadanym w FNP; po prostu mogłem popełnić pseudoreplikację licząc niektórych laureatów którzy dostali stypendium dwukrotnie. Ponadto, wszystko powyższe robiłem „na szybko i na dobranoc” i być może popełniłem jakieś błędy grube. Nie powinno to mieć jednak wpływu na generalny obraz.